‘Een tedere vuist tegen inkapseling door routine, comfort en de druk van het arbeidsleven.’ De Morgen

‘Hoe kun je in deze rotwereld nog mens zijn?’ Auke Hulst, NRC

‘David Foster Wallace’ ongelooflijke afstudeerspeech zal je inspireren.’ Daily Candy

‘Denk eraan als De laatste lezing voor intellectuelen.’ Time

‘Niet een van de kraakhelder gezonde en ware dingen die hij in 2005 over het leven te zeggen had, is vandaag de dag minder gezond of minder waar.’ New York Times Book Review

Twee jonge vissen zijn rustig aan het zwemmen als ze een oudere vis tegenkomen, die de andere kant op zwemt. De oudere vis vraagt ze met een knikje: ‘Môge, jongens, lekker water?’ 

 

De twee jonge vissen zwemmen nog een stukje door, maar dan kijkt de een de ander aan en vraagt: ‘Wat is in godsnaam water?’

 

Bij afstudeerspeeches in Amerika is het de gewoonte om didactische, parabelachtige verhaaltjes in te lassen.

 

Het vertellen van die verhaaltjes vormt in de praktijk een van de betere, minder onbenullige conventies in het genre, maar wees alsjeblieft niet bang dat ik hier de wijze oude vis wil uithangen die weleens gaat vertellen wat water is.

 

Ik ben niet zo’n wijze oude vis. 

 

Waar het vissenverhaaltje in de eerste plaats om draait is enkel en alleen dat je de duidelijkste, belangrijkste en meest voorkomende werkelijkheden vaak het moeilijkst kunt zien en ter sprake brengen.

 

Zo geformuleerd is dat uiteraard een banale gemeenplaats – maar feit is dat banale gemeenplaatsen in de loopgraven van het volwassen bestaan van levensbelang kunnen zijn.

 

Dat is althans de gedachte die ik jullie op deze prachtige, droge ochtend wil voorhouden.

 

Uiteraard is de belangrijkste voorwaarde waaraan toespraken als deze moeten voldoen dat ze iets zeggen over de betekenis van jullie opleiding aan een Liberal arts college. Ik moet proberen uit te leggen waarom de titel die je krijgt werkelijk iets voor je menszijn betekent en niet alleen maar een materiële afronding is. 

 

Dus laten we eens kijken naar het hardnekkigste cliché in afstudeerspeeches, namelijk dat een opleiding aan een Liberal arts college niet zozeer de bedoeling heeft je vol te gieten met kennis maar, ik citeer: ‘je te leren denken.’

 

Als je net zo’n student was als ik, dan heb je die woorden nooit graag gehoord en voel je je doorgaans lichtjes gegriefd bij de bewering dat je iemand nodig zou hebben om je te leren denken, simpelweg omdat het feit dat je tot zo’n goede universiteit bent toegelaten toch in zekere zin een bewijs is dat je al wel weet hoe je moet denken.

 

Twee jonge vissen zijn rustig aan het zwemmen als ze een oudere vis tegenkomen, die de andere kant op zwemt. De oudere vis vraagt ze met een knikje: ‘Môge, jongens, lekker water?’ 

 

De twee jonge vissen zwemmen nog een stukje door, maar dan kijkt de een de ander aan en vraagt: ‘Wat is in godsnaam water?’

 

Bij afstudeerspeeches in Amerika is het de gewoonte om didactische, parabelachtige verhaaltjes in te lassen.

 

Het vertellen van die verhaaltjes vormt in de praktijk een van de betere, minder onbenullige conventies in het genre, maar wees alsjeblieft niet bang dat ik hier de wijze oude vis wil uithangen die weleens gaat vertellen wat water is.

 

Ik ben niet zo’n wijze oude vis. 

 

Waar het vissenverhaaltje in de eerste plaats om draait is enkel en alleen dat je de duidelijkste, belangrijkste en meest voorkomende werkelijkheden vaak het moeilijkst kunt zien en ter sprake brengen.

 

Zo geformuleerd is dat uiteraard een banale gemeenplaats – maar feit is dat banale gemeenplaatsen in de loopgraven van het volwassen bestaan van levensbelang kunnen zijn.

 

Dat is althans de gedachte die ik jullie op deze prachtige, droge ochtend wil voorhouden.

 

Uiteraard is de belangrijkste voorwaarde waaraan toespraken als deze moeten voldoen dat ze iets zeggen over de betekenis van jullie opleiding aan een Liberal arts college. Ik moet proberen uit te leggen waarom de titel die je krijgt werkelijk iets voor je menszijn betekent en niet alleen maar een materiële afronding is. 

 

Dus laten we eens kijken naar het hardnekkigste cliché in afstudeerspeeches, namelijk dat een opleiding aan een Liberal arts college niet zozeer de bedoeling heeft je vol te gieten met kennis maar, ik citeer: ‘je te leren denken.’

 

Als je net zo’n student was als ik, dan heb je die woorden nooit graag gehoord en voel je je doorgaans lichtjes gegriefd bij de bewering dat je iemand nodig zou hebben om je te leren denken, simpelweg omdat het feit dat je tot zo’n goede universiteit bent toegelaten toch in zekere zin een bewijs is dat je al wel weet hoe je moet denken.

 

Maar ik ga hier poneren dat dit cliché over Liberal arts colleges absoluut niet grievend blijkt te zijn, omdat het belangrijkste van het denken dat we op een plek als deze geacht worden te leren, niet echt het denken zelf is, maar de keuze van het onderwerp waaróver we denken. 

 

Als de volstrekt vrije keuze van het onderwerp om over te denken zo voor de hand lijkt te liggen dat het praten erover voor je gevoel tijdverspilling wordt, wil ik je vragen om terug te denken aan de vis en het water en je scepsis over de waarde van wat volstrekt voor de hand ligt opzij te zetten, al is het maar voor even.

 

Maar ik ga hier poneren dat dit cliché over Liberal arts colleges absoluut niet grievend blijkt te zijn, omdat het belangrijkste van het denken dat we op een plek als deze geacht worden te leren, niet echt het denken zelf is, maar de keuze van het onderwerp waaróver we denken. 

 

Als de volstrekt vrije keuze van het onderwerp om over te denken zo voor de hand lijkt te liggen dat het praten erover voor je gevoel tijdverspilling wordt, wil ik je vragen om terug te denken aan de vis en het water en je scepsis over de waarde van wat volstrekt voor de hand ligt opzij te zetten, al is het maar voor even.