De hyena, niet de hond is een keuze uit het dichtersleven van Zuca Sardan. Al tijdens zijn studie publiceerde hij in de vorm van stencils. Zijn eerste boek, Cadeira de Bronze (‘Bronzen stoel’) verscheen in 1957 en werd in de zestig jaar daarna gevolgd door allerlei gelegenheidsuitgaven in kleine tot ultrakleine oplagen. Plus een aantal ‘officiële’ boeken (o.a. Ás de colete, Osso do Coração en Ximerix) en veel digitaal werk, vooral op Latijns-Amerikaanse surrealistische websites. Ook de Nederlandse surrealisten Laurens Vancrevel (schrijver-dichter) en Rik Lima (schilder) hebben uitvoerig met hem gecorrespondeerd en samengewerkt.
In 1976 werden enkele gedichten opgenomen in de belangrijke bundel 26 poetas hoje (‘26 dichters nu’), een overzicht van de zogenaamde marginale poëzie, Braziliaanse randdichters dus, waartoe ook bijvoorbeeld de jong gestorven Ana C. behoorde. De bundel die in 2011 in Brussel werd uitgegeven door Europalia, in samenwerking met Poëziecentrum Gent en samengesteld door Flora Süsskind, verwijst hiernaar: Vijfentwintig keer Brazilië – hedendaagse poëzie uit Brazilië.
Volgt
De man in wit pak
De man in wit pak
met zwarte stropdas
kwam zichzelf tegen
in zwart pak
met witte stropdas
met zwarte tanden
witte pupillen
witte haren
en een zwart gezicht.
En de twee omarmden elkaar.
Toen begreep hij
dat hijzelf noch de een
noch de ander was
want hijzelf was nou
net het verschil tussen
elk van beiden:
voor de zwarte was hij de blanke
voor de blanke was hij de zwarte.
Kraaien
De maan schittert
kraaien schaterkrassen
Wie ’n bek heeft gaat in ’t graf
Een miezerig schijtwonder
is slechts het begin
van elke dood
De eerwaarde schrijdt de kwezels
schetteren de processie
van de schijnheilige Slons
daalt langzaam
schokkerig traag
met behaarde oksels
de steile helling af
glijdt uit grijpt zich vast
aan de rand
ijlt omlaag
De kikvorsen in
hun zijden rokjassen
sterven onthoofd
De klokken luiden…
opzij opzij…
de maan ziet de zon pas
op het kerkhof…
Maar hij klimt eroverheen
Invocatie
Leen mij uw oor,
gij grote koningen,
keizers, presidenten
en andere staatshoofden
die het lot bepaalt van de mensheid
de heerlijkheid van uw paleizen
en uw sobere werkvertrekken…
Wanneer Napoleon
een geschil moest beslechten,
een onbehouwen handgreep,
heibel met de koning van Pruisen
of de tsaar van Rusland, ik noem maar wat,
zette hij
zijn napoleonhoed op zijn hoofd
besteeg zijn witte paardje
en draafde,
trippel trappel,
aan het hoofd van zijn leger
de stuifwolk in
van het katoen
van kemphanen,
vechthonden
en stormvogels…
Metafysische zwendel
Het leven is kort
en de verlossing moeilijk…
Afgezien van het feit dat verlossing
eerder iets lijkt van
de grootste twijfelaars…
zou het goed zijn eerst te weten
of de verlossing überhaupt wel
bestaat.
En als ze niet bestaat…
leiden al die moeite
en al die offers
uiteindelijk slechts naar
metafysische zwendel…!
